Ciekawostki o wilkach

Ogólnie o wilku

Wilk, nazywany często wilkiem szarym należy do ssaków a konkretnie do rodziny psowatych. Wilk jest zwierzęciem drapieżnym. Jego najczęstszym miejscem zamieszkania, są leśne ostępy, rozległe równiny, tereny podmokłe, a także tereny położone wysoko w górach. Wilk kocha przestrzeń. Wilcze stado, zwane watahą potrzebuje obszaru od stu do trzystu kilometrów kwadratowych. Na danym terenie mogą współistnieć ze sobą dwa wilcze stada. Wilcza wataha to inaczej jedna wilcza rodzina. W jej skład wchodzi samiec zwany basiorem, samica zwana waderą oraz ich potomstwo z dwóch kolejnych miotów. W wilczych rodzinach przestrzega się systemu hierarchicznego. Wilki potrafią się ze sobą porozumiewać. Ich wzajemne kontakty realizowane są poprzez język ciała, wydawanie charakterystycznych dźwięków, produkowanie określonych substancji biologicznych zwanych feromonami oraz poprzez znaczenie terenu swoimi odchodami. Wilki najchętniej zjadają mniejsze i większe zwierzęta kopytne. Ich ofiarami najczęściej bywają dziki, jelenie lub sarny. Wilki przyczyniają się do oczyszczania środowiska, przez zjadanie zdechłych zwierząt. Licząca więcej osobników, wilcza wataha, może polować na duże zwierzęta. Wilk nie pogardzi także rybami. Wygłodniałe wilki, podchodzą pod ludzkie zagrody i zjadają zwierzęta hodowane przez człowieka. Najprawdopodobniej temu właśnie faktowi, wilki zawdzięczają długowieczną złą sławę i kojarzenie ich z drapieżcami porywającymi niewinne owieczki. Należy jednak pamiętać, że wilk, w przeciwieństwie do człowieka, nie porywa i nie zabija niczego dla przyjemności, a robi to jedynie z głodu i po to by przeżyć.
Ekolodzy biją na alarm twierdząc, że obecnie to człowiek zagraża wilkom a nie wilki człowiekowi. Aktualnie wilki zostały objęte ochroną ze względu na drastyczne zmniejszenie się ich ilości w poszczególnych państwach. Zarówno w Ameryce jak i Europie podejmuje się działania, mające na celu przywrócenie dawnej liczebności wilków. Działania takie nazywają się reintrodukcją gatunku. Człowiek podziwia wilka za jego urodę, siłę, wolność i konsekwencje w działaniu. Jednocześnie wilk nadal wzbudza wiele emocji negatywnych, jakie zakorzeniły się w nas na skutek cech, jakie przypisywano mu w licznych bajkach i podaniach ludowych.
 

Wilk jaki jest, każdy widzi.

Dorosły wilk, gdyby zmierzyć go od głowy do ogona, ma średnią długość od 100 do 130 centymetrów, z ogonem będzie miał około 160cm długości. Wilk posiada na ogonie gruczoł o barwie niebiesko-czarnej. Naukowcy dotąd nie wiedzą do czego służy gruczoł nazywany fiołkowym. Dorosły wilk ma w kłębie około 80 centymetrów, dorosła samica mierzy w tym miejscu 65 centymetrów. Samiec wilka może ważyć od 40 do 60 kilogramów, podczas gdy waga dorosłej wilczycy wynosi od 30 do 50 kilogramów. Ślad wilczej łapy zostawiany na śniegu, nazywany wilczym tropem może mieć długość 10 cm i szerokość 9 cm. Przednie łapy wilka łączą się z klatką piersiową, ich stawy łokciowe skierowane są do środka, za to stopy kierują się ku zewnętrznej stronie ciała. Dzięki takiemu ustawieniu, wilk może iść stawiając dwie prawe i dwie lewe łapy w jednej linii. Tylne łapy wilka są nieco mniejsze od przednich.

Podobnie jak inne leśne zwierzęta, wilk posiada podwójne owłosienie. Jego górną warstwę stanowią sztywne i twarde włosy, po których dobrze spływa woda. Pod tą warstwą znajduje się tak zwany podszerstek. Jest to miękka sierść która utrzymuje ciało zwierzęcia w odpowiedniej temperaturze, pomimo panującego na zewnątrz chłodu. Mało kto wie, że lew nie jest jedynym zwierzęciem, które może pochwalić się grzywą. Grzywę mają także wilki. Wilcza grzywa sięga od karku do barków. Stanowią ją długie i gęste włosy, układające się w charakterystyczne pasmo. Wilcza grzywa staje dęba, gdy zwierze jest rozzłoszczone lub podniecone. Wilcze ubranka mogą mieć wiele kolorów. Spotyka się wilki o barwie niemal czarnej, w odcieniach szarości, brązowej i białej. W wilczej paszczy znajduje się pokaźny garnitur zębów. Zdrowy dorosły wilk ma ich aż 42. Wilcze ząbki mogą osiągać długość ponad dwóch centymetrów, a kły mogą mieć nawet ponad pięć centymetrów długości. Wilki mają silne szczęki. Gdy ścisną szczęki, siła tego nacisku może wynosić nawet piętnaście kilogramów na jeden centymetr kwadratowy. Mniej więcej w połowie wilczego życia, zęby zaczynają stopniowo się ścierać. Część wilczego uzębienia ulega zniszczeniu podczas licznych walk. Oba te czynniki mogą skutkować, śmiercią wilka z powodu niemożności pobierania jedzenia. Wilki mają bardzo elastyczne ściany przełyku, dzięki czemu mogą połykać duże porcje mięsa. Przysłowiowy wilczy apetyt ma swoje uzasadnienie. Powiedzenie to wzięło się stąd, że wilki mają bardzo pojemne żołądki. Wilczy brzuszek ma pojemność mniej więcej dziewięciu litrów. Wilki żyjące na wolności, przeżywają średnio od dwunastu do szesnastu lat. Wilki karmione przez człowieka w niewoli dożywają dwudziestki.

Przerażający lecz pożyteczny.

Mimo, że wilk niemal całkowicie zniknął z umiarkowanych lasów Europy z powodu swojej złej reputacji, występuje on powszechnie w puszczy kanadyjskiej, skandynawskiej, rosyjskiej i na Syberii. I całe szczęście, ten mięsożerca jest bowiem naprawdę pożyteczny.

Nie taki zły?
Naukowcy prowadzący badania nad wilkiem udowodnili, że nie jest on szczególnie agresywny wobec człowieka. Co więcej, doskonale toleruje ludzi na swoim terytorium i zdarzyło się nawet, że pozwolił pogłaskać swoje młode!

Sam lub w stadzie
W zależności od pory roku, obfitości pożywienia i liczby urodzeń, wilk żyje sam, w parze lub w stadzie. Będąc w grupie, może atakować nawet duże ssaki. Ucztę zawsze rozpoczyna przewodnik stada.

Pożyteczny mięsożerca
Wilk odżywia się przede wszystkim zwierzętami, od najmniejszych (myszy, ptaki, gady) do największych (jelenie, łosie). W ten sposób reguluje liczebność dużej dzikiej zwierzyny i przyczynia się do zachowania równowagi między gatunkami. Obecnie wiadomo, ze w lasach Europy, w których wilk już prawie nie występuje, jest zbyt wiele jeleni niszczących młode pędy. Wilk potrafi również przez kilka dni nic nie jeść, a niekiedy do życia wystarczają mu jagody i grzyby.

Wilcze ciekawostki

Brak wilka prowadzi do negatywnych w skutkach zmian środowiskowych

Usunięcie ze środowiska głównego drapieżnika prowadzi do dramatycznych zmian. Zaobserwowano to m.in. w Parku Narodowym Yellowstone położonym w Stanach Zjednoczonych.
Wilki zostały wytępione przez ludzi i na terenie Parku nie było ich przez 70 lat. Wilk, który był w tym rejonie głównym drapieżnikiem, ograniczał liczebność roślinożerców i mniejszych drapieżników.
Brak wilków spowodował poważne zmiany w gospodarce wodnej Parku Yellowstone, gdyż pozbawione naturalnej kontroli łosie zdewastowały populacje rosnących nad strumieniami wierzb. To z kolei pozbawiło żyjące w nich bobry pożywienia i budulca. Zwierzęta, które dzięki swoim tamom przez tysiące lat modyfikowały strumienie, nagle zniknęły, co pociągnęło za sobą opłakane w skutkach zmiany. Zniknęły rozlewiska powstające wskutek działalności bobrów, obniżył się poziom wody, co odbiło się na pozostałych wierzbach. Ponadto bez bobrów i ich tam wiele strumieni zaczęło płynąć szybciej, wyżłobiły głębsze koryta i przestały wylewać, co miało niekorzystny wpływ na rośliny zależne od wylewów.
Wytępienie wilków doprowadziło, jak widzimy, do gwałtownych zmian w ekosystemach nadbrzeżnych. Zostały one zdominowane przez roślinożerców, którzy przetrzebili populacje wierzb i spowodowali, że rośliny te są niższe, zniknęły bobry i zaszedł cały szereg niekorzystnych zmian.

Coś na kształt wilka.

Ludzie zafascynowani wilczą naturą próbowali stworzyć rasę psów, która będzie miała cechy tego gatunku. Krzyżowanie psów z wilkami jest bardzo łatwe, ponieważ genotyp obu tych gatunków jest bardzo podobny.

Należą one bowiem do prarodziny biologicznej psowatych. Rasa psów stworzona przez ludzi na podobieństwo wilków, okazała się niezbyt udanym pomysłem. Człowiek chciał bowiem uzyskać zwierzę, które będzie posłuszne i ułożone jak domowy pies, a jednocześnie wolne, piękne, silne i niezależne jak wilk. Psy rasy wilczak okazały się bardzo agresywne i nieskore do współpracy z człowiekiem. Rodzinę ludzką traktowały jak wilcze stado i próbowały nawet atakować słabszych jej członków. Psy te próbowano wykorzystać do celów wojskowych. Okazało się jednak, że podobnie jak wilki, bardzo się przywiązują do swoich właścicieli. Psy te praktycznie nie tolerowały żadnych zmian personalnych i przy każdej zmianie ćwiczących z nimi ludzi, trzeba było uczyć je wszystkiego od początku.

Wilki śledzą ludzkie spojrzenie.

Wilki potrafią podążać za spojrzeniem innych. U zwierząt społecznych to ważna umiejętność, ponieważ pozwala przewidzieć czyjś kolejny ruch, np. drapieżnika lub ofiary, a także śledzić ważne wydarzenia w stadzie.
Wiele gatunków potrafi śledzić czyjeś spojrzenie w dal, jednak podążanie wzrokiem za kimś skanującym przeszkodę to trudniejsza sprawa. Dotąd sądzono, że potrafią to wyłącznie naczelne i krukowate. Jednak najnowsze badania naukowców dowodzą, że do zwierząt potrafiących śledzić czyjeś spojrzenie należą równierz wilki.

Porzekadła o wilkach.

Człowiek od stuleci układa najróżniejsze porzekadła, powiedzenia i rymowanki, których bohaterami są zwierzęta. W rzeczywistości to nie zwierzęta są bohaterami tych porzekadeł, ale pewne, najczęściej niechlubne, cechy i przywary człowieka. Przysłowia i porzekadła ludowe to swego rodzaju skróty myślowe, bezbłędnie ujmujące ludzkie zachowania i sytuacje, w których one występują. Najwięcej porzekadeł ludowych powstało w oparciu o obserwacje zachowań najbardziej charakterystycznych i intrygujących zwierząt. W ludowych powiedzeniach występują głównie niedźwiedź, lew, wrona, lis, pies a także wilk. - Ciągnie wilka do lasu - oznacza tyle, że ktoś bardzo garnie się do czegoś. W podtekście chodzi o coś negatywnego, przysłowie to najczęściej wypowiadamy z pogardą.
- Chcesz mięso jeść, idź za wilkiem ogon nosić - oznacza mniej więcej tyle: chcesz mieć korzyści, musisz się przysłużyć.
- Dla wilka las, dla gołębia strzecha - to skrót myślowy wyrażający, że wszystko na świecie ma swoje miejsce.
- Drze koza łozę, wilk zaś drze kozę - to porzekadło przypomina, że nad każdym jest ktoś silniejszy.
- Gdy w nowy rok skwar i upał, baran wilka będzie chrupał - to powiedzenie wyraża prawdopodobnie myśl, że jedno niespotykane zjawisko w przyrodzie, pociąga za sobą drugie. Wniosek: na świecie musi być porządek, bo inaczej wszystko przewróci się do góry nogami.
- Głupiego wilka i cielęta liżą - to wyrażenie mówi, że uległość i głupota nie popłacają, bo tylko siła budzi szacunek.
- Jak wilk komarowi nie pomoże, to i komar konia zmoże - oznacza tyle, że z pomocą i poparciem silniejszego, nawet słaby staje się silny. Osiągniesz dużo, gdy masz szerokie plecy.
- Idąc do wilka na ucztę, weź ze sobą psa – uważaj z kim się zadajesz, bądź ostrożny bo możesz źle skończyć.
- Kto ma szczęście, temu wilk woły pasie - oznacza tyle: gdy los ci sprzyja, wszystko się udaje, a gdy nie sprzyja.
- Koń na żelazo, lew na ogień, wilk na powróz nie radzi nacierają - wyraża mniej więcej to, że każdy ma coś wobec czego jest słaby i bezradny, czego w związku z tym unika, nawet ci, co uważani są za silnych.
- Mów wilkowi pacierz, a on woli kozią macierz - oznacza tyle co: każdy wybiera to co lubi i nic tego nie zmieni. Nie próbuj zmieniać cudzych przyzwyczajeń.
- Pochlebcy są takimi przyjaciółmi, jak wilki psami - – nie dawaj wiary w usłużność pochlebców, oni ci nie służą, oni cię oszukują udając usłużność.
- Ptaka po pierzu, wilka po sierści, a z mowy człowieka poznasz - znaczy tyle samo że każdego poznać po jego cechach, których nie może ukryć.
- Stara koza i na wilka znajdzie sposób - to przysłowie podkreśla wagę doświadczenia życiowego.
- Wilk chroni owce przed lisem, bo sam ma na nie ochotę - znaczy tyle samo co: nie należy wierzyć pozorom, niektóre ludzkie czyny mają zupełnie inne motywy niż wygląda to na pierwszy rzut oka. Oczywiście chodzi tu o ukryte, negatywne motywy ludzkich poczynań.
- Wilk dotąd trzyma przymierze z barany, dokąd syt leży ich mięsem napchany - oznacza tyle co: ludzka przyjaźń nie zawsze jest wieczna. Można mieć przyjaciół, gdy łączą nas z nimi wspólne interesy, potem bywa różnie.
- Wilk psa się nie lęka, tylko nie lubi jego szczekania - to oznacza tyle co: naprawdę się boję ale udaję że tak nie jest.
- Wilka nogi karmią - to jedno z nielicznych porzekadeł, które odnosi się tylko i wyłącznie do natury wilka. Nie ma tu żadnej aluzji do człowieka. Przysłowie mówi o tym, że wilk zdobywa pożywienie dzięki długim marszom, co jest świętą prawdą.
- Wilka szuka, a ślad jego zoczywszy ucieka - mówimy o człowieku, który chciałby, ale się boi.
- Z wierzchu owca, w środku wilk - to proste określenie człowieka, który udaje dobrego, łagodnego i życzliwego, naprawdę mając negatywny stosunek do ludzi i świata.
- Z wilka nie zrobisz barana - mówimy wówczas, gdy chcemy wyrazić, że nie da się zmienić złego człowieka w dobrego, złych przyzwyczajeń w dobre itp.
- Zachciało się kozie męża, poszła za wilka - to ostrzeżenie dla młodych panien, by zbyt pochopnie nie podejmowały decyzji o zamążpójściu.
- Nie wywołuj wilka z lasu - to przysłowie bardzo znane i używane po dziś dzień. Wypowiadamy je wtedy, gdy prosimy kogoś, by nie przewidywał złych wydarzeń, które wcale nie muszą mieć miejsca.
- Wilk syty i owca cała - to kolejne porzekadło o wilku, które przetrwało we współczesnej mowie potocznej. Oznacza ono pozytywne zakończenie jakiegoś konfliktu, polubowne załatwienie sprzecznych interesów, rozwiązanie problemu satysfakcjonujące wszystkie strony.
- Gdy wilk się zestarzeje, skubie go i wrona - oznacza tyle, że na każdego kiedyś przyjdzie słabość.
- Chłop narajony i wilk, jedną drogą chodzą - oznacza tyle, że z mężczyzny przymuszonego do ożenku, żona nie ma zbyt wielkiego pożytku.
- Jak wilk głodny to i krowim ogonom się kłania - znaczy tyle samo co: człowiek jak bieda przyciśnie rezygnuje z dumy i prosi o pomoc.
- Wilk morduje dla strawy, człowiek dla zabawy - to przysłowie nie wymaga komentarza, jest tak prawdziwe, że nie trzeba go tłumaczyć.
- Nie strasz wilka owcą skórą - oznacza tyle co przestań mi grozić, i tak się nie boję.
Podsumowanie: „Chciałbyś życie swe włożyć w wilka wychowanie, szkoda trudu – wilk wilkiem i tak pozostanie!”